آندره ماری آمپر

آندره ماری آمپر
متولد	۲۲ ژانویهٔ ۱۷۷۵(۱۷۷۵-01-۲۲) Parish of St. Nizier , لیون , فرانسه
مرگ	۱۵ ژوئن ۱۸۳۶ (۶۱ سال) مارسی , فرانسه
رشته فعالیت	ریاضیات , فیزیک
محل کار	بورک-آن-برس اکول پلی‌تکنیک
دلیل شهرت	قانون آمپر
امضا

آندره-ماری آمپِر (به فرانسوی: André-Marie Ampère)‏ ‏(۲۲ ژانویه ۱۷۷۵ - ۱۵ ژوئن ۱۸۳۶ میلادی) ریاضیدان، فیزیکدان و مکتشف فرانسوی است. وی به‌عنوان یکی از کاشفان اصلی الکترومغناطیس مشهور است. واحد سنجش جریان الکتریکی در سیستم اس‌آی، به نام او نامگذاری شده است. اولین اکتشاف او در ریاضیات، «تئوری ریاضی بازیهای قمار» در سال ۱۸۰۲ منتشر شد و مورد توجه دالامبر قرار گرفت.^[۱]

آندره ماری آمپر در بیست و دوم ژانویه 1775 در لیون فرانسه متولد شد . امپیر تنها پسر ژاک امپر و ژان انتوانت دسوتیته سارس بود که از بازماندگان خانواده های بازرگانان مرفه ابریشم در لیون بودند .

یکی از دو خواهر او در جوانی فوت کرد و دیگری بعدها خانه دار وی در پاریس شد . امپر از کودکی به ریاضیات علاقه داشت و مقدمات حساب دیفرانسیل و انتگرال را نزد یکی از از دوستان پدرش مطالعه نمود .امپر بر اساس اصولی که در کتاب امیل روسو مطرح شده بود تربیت گردید . او در برابر کتابخانه ای بزرگ قرار گرفت و به وی اجازه داده شد که خود را مطابق انچه ذوق ش به او تلقین میکند پرورش دهد .

در سال 1793 که آمپر 18 ساله بود یعنی در حکومت وحشت و پر هرج و مرج دوران انقلاب فرانسه پدرش ناعادلانه محکوم به اعدام با گیوتین شد و پس از مرگ پدرش در ان سال ناراحتی عجیبی او را احاطه نمود به طوری که مدت یکسال طول کشید به وضع عادی خود برگشت .

ازدواج

در همین هنگام که بیستو یک سال بیش نداشت به عشق دختری بیست و سه ساله گرفتار گردید .

در سال 1799 آمپر با کاترین آنتوانت کاروان ازدواح کرده و در سال 1800 پسر آنها ژان ژاک به دنیا امد . اما پس از مدت کوتاهی مادر تندرستی خود را از دست داد و در سال 1803 فوت کرد . بر اثر این حوادث غم انگیز در دوران جوانی آمپر وی همواره شخصیت افسرده از خود نشان می داد .

علایق و زمینه های فعالیت

آمپر هیچ گونه اموزشی به صورت رسمی و اکادمیک ندید ولی پدرش او را به زیاد خواندن تشویق می کرد و آمپر جوان همه مقالات دایره المعارف مشهور ژان لوروند دالامبرودنیس را به خاطر سپرد .

پدر و مادر او کاتولیکهای معتقدی بودند و آمپر همواره از تنش میان تمایلات روشنفکرانه و باور های مذهبی رنج می برد .

یکی از اولین زشته های مورد علاقه اش گروه بندی گیاهان بود و وی همچنین استعاد زودرسی در ریاضیات از خود نشان داد . آمپر پس از کمی تدریس خصوصی و عمومی در بورگ و لیون در سال 1804 برای تدریس ریاضیات در مدرسه پلی تکنیک که موسسه معتبری در زمینه آموزی علوم در پاریس بود انتخاب شد .

دیدگاه ها

بر طبق نظر آمپر دو سطح شناخت جهان خارجی وجود دارد , نمودها که مستقیما از راه جوابی به ما عرضه می شوند و بودها که علل عینی نمودها به شمار می روند . ما می توانیم روابط میان نمودها و بودها را نیز بشناسیم و این روابط درست به اندازه بودها واقعیت دارند .

شور فکری مداوم زندگی آمپر از سال 1801 تا زمان مرگش دستگاه فلسفی بود , اما این سال ها به پژوهشهای علمی فوق العاده مبتکرانه نیز اختصاص داشتند .